المیرا کریمی، محمود بابایی، ملوک السادات حسینی بهشتی
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)
چکیده:   (۳۰۷۵ مشاهده)

نظام‌های بازیابی اطلاعات برای افزایش نتایج مرتبط بازیابی شده و کسب رضایت کاربران به دنبال تغییر جستجوی مبتنی بر کلیدواژه به جستجوی مبتنی بر مفاهیم هستند. این نظام‌ها  برای  انجام این کار از ابزارهایی استفاده می‌کنند که بتوانند واژگان را به مفاهیم تبدیل کنند. این امر طی سالیان متمادی زمینه تولید ابزارهایی همچون طرح‌های رده‌بندی، سرعنوان‌های موضوعی، واژگان و اصطلاحنامه‌ها را فراهم آورده است. به تازگی نیز هستی‌شناسی‌ها در تکامل این روند به کار گرفته شده‌اند.

این مسئله که نظام‌های بازیابی اطلاعات مطرح در دنیا که مدعی استفاده از هستی‌شناسی و اصطلاحنامه هستند چگونه از ویژگی‌های معنایی این ابزارها در روند بازیابی اطلاعات خود بهره می‌گیرند، مشکل اصلی است که در  این پژوهش به آن پرداخته شده است. در این مقاله 7 نظام بازیابی اطلاعات با توجه به استفاده از این ابزارها انتخاب شدند، ویژگی‌های معنایی نظام‌ها با بررسی متون در قالب سیاهه وارسی محقق ساخته‌ای ارائه شد. این ویژگی‌ها  5 مقوله کلی جستجوی مفهومی، جستجوی مترادف‌ها، پیشنهاد برای جستجو، استفاده از هستی‌شناسی‌ها و نمایش هستند. پژوهشگر با مشاهده ساختاریافته در قالب سیاهه‌، این ویژگی‌ها را  مورد بررسی قرار داد. با وجود این که این نظام‌ها از این ابزارها برای جستجو و بازیابی اطلاعات بهره گرفته‌اند، اما ویژگی‌های معنایی و هستی‌شناسانه مورد انتظار را نشان ندادند. پایگاه اطلاعاتی اریک و کتابخانه ملی استرالیا بیشترین امتیاز (32 و 24) را در معیارهای بررسی شده به دست آوردند و آرشیو ملی استرالیا و موزه بریتانیاکمترین امتیاز (12 و 13) را داشتند.

واژه‌های کلیدی: جستجوی معنایی، ویژگی‌های معنایی بازیابی اطلاعات، نظام‌های بازیابی اطلاعات، جستجوی مفهومی، جستجوی مترادف‌ها، هستی‌شناسی
متن کامل