آیا نشر الکترونیکی نیاز به مهارتهای خاصی دارد؟

نشر الکترونیکی اقدامی است برای تولید و انتشار محتوا در قالبی که بتواند به واسطه رایانه شناسایی و پردازش شده و در اختیار کاربر نهایی قرار گیرد. چنین اقدامی نه تنها نیاز به مهارتهای فنی مرتبط با رایانه دارد، بلکه به لحاظ ارتباطی که با کاربر و چگونگی استفاده از سند الکترونیکی دارد، نیازمند مهارتهایی چون: مدیریت محتوا، رفتار اطلاع‌یابی کاربر، شناخت فضای ذهنی و روانی فضای سایبر، مخاطب‌شناسی، و مانند آنها است. نشر الکترونیکی را

می‌توان در دو سطح مورد توجه قرار داد: سطح حرفه‌ای، مانند آنچه که در دانشگاهها، سازمانها، مؤسسه‌های نشر و توزیع و شرکتهای بزرگ جریان دارد و  نیازمند تشکیل تیمی از متخصصین حوزه‌های فنی، موضوعی، هنری، روانشناسی و اطلاع‌رسانی است؛ سطح نیازهای روزمره(آماتوری)، که معطوف به نیازهای شخصی، شغلی، و آموزشی است و از ابعاد آنچنان وسیعی برخوردار نیست که مستلزم سرمایه‌گذاری مالی و نیروی انسانی قابل توجه باشد، که در چنین سطحی، اساساً چنین امکانی وجود دارد.

هنگامی که از آموزش مهارتهای نشر الکترونیکی سحن می‌گوییم، باید نگاه خود را نسبت به این دو سطح از فعالیت روشن کنیم. آیا ما از مهارتهایی سخن می‌گوییم که در سطوح حرفه‌ای نشر الکترونیکی کاربرد دارد یا نیازهای شخصی و روزمره کاربران عادی را مورد توجه قرار می‌دهد؟ آیا آموزش مهارتها در این دو سطح، متفاوت است؟ آیا ماهیت نشر الکترونیکی را می‌توان درجه‌بندی کرد؟ شاید با مثالی بتوان موضوع را روشن‌تر بیان کرد: نویسندگی یک هنر – مهارت است. یک نویسنده ماهر، ملاحظات ادبی، نگارشی، سبک نوشتاری، دستورزبانی، و… را  در نوشتن مورد توجه قرار می‌دهد. انتظار خواننده اثر نویسنده ماهر این است که چنین قواعدی در اثر رعایت شده و دارای کمترین نقص باشد. اما، آیا این بدین معنی است که برای رفع نیازهای شخصی روزمره، تحصیلی، و شغلی، کسی اقدام به نوشتن با رعایت قواعد حداقلی نکند؟ یا نوشتن با مهارت کامل، یا هیچ؟ روشن است که چنین اتفاقی روی نداده و نخواهد داد و آثاری توسط همین مبتدیان  به نگارش در آمده که با همه نواقصش، پیام خود را به مخاطب منتقل می‌کند. اگرچه همین مبتدیان نیز با آموزش می‌توانند به سطح مهارت بالاتری ارتقاء یابند و آثار بهتری خلق کنند.

کدام مهارتها؟

تکیه بحث ما در «مهارتهای مورد نیاز برای نشر الکترونیکی» کاربران عام و آماتورهستند. بر این باور هستیم که آموزش مهارتهای اولیه نشر الکترونیکی می‌تواند به غنای آثار آنها و در نتیجه بهبود محتوای انتشار یافته توسط آنان شود و کسانی را نیز ترغیب به استفاده از این امکان فناوری نوین اطلاعاتی بنماید.  برای نیل به چنین مقصودی  باید محورهای زیر به خوبی تبیین گردد:

۱- محیط الکترونیکی چه ویژگیهایی دارد؟

۲- مفاهیم و اصطلاحات حوزه نشر الکترونیکی

۳- انواع محیطهای نشر الکترونیکی (محیط درونخطی- برونخطی و ایستا – پویا)

۴- سند الکترونیکی  و قالبهای آن

۵- مهارتهای نرم‌افزاری برای تولید و تبدیل قالبهای الکترونیکی سند متنی، تصویری، صوتی و چندرسانه‌ای

۶- مهارت استفاده از وبلاگها، نرم‌افزارهای مدیریت محتوا و پروتکلهای نرم‌افزاری

۷- مهارتهای طراحی،تعیین ساختار سند و رابط کاربر

۸- مدیریت انتشار سند الکترونیکی

مقاله «مهارتهای نشر الکترونیکی» با تکیه بر محورهای گفته شده مراحل نهایی ویرایش را می‌گذراند و امید است بتوانم در اولین فرصت ممکن آنرا منتشر سازم. با این قید که ممکن است برای انتشار در نشریات چاپی در نوبت قرار گیرد و تأخیر آن از اختیار من خارج است. اما به هر حال، پس از آماده شدن، نسخه الکترونیکی آنرا در اختیار دانشجویان قرار خواهم داد.