نشر الكترونيكي: مهارتهاي مورد نياز

محمود بابائي

محورهاي بحث
1- نشر الكترونيكي چيست؟
2- ضرورت، ويژگيها و محدوديتها
2- چرا نشر الكترونيكي نياز به مهارتهاي ويژه دارد؟
3- در نشر الكترونيكي با چه مؤلفه ‌هايي سر و كار داريم؟
4- مهارتهاي نشر الكترونيكي كدامند؟
انواع مهارتها: مهارتها و سطح فعاليت
تأثير روزافزون پديده نوين نشر الكترونيكي بر  فعاليتهاي علمي و توليد و نشر محتوا، واقعيتي غيرقابل انكار است. شايد اگر اين تأثير موجب دگرگوني اساسي در رفتار اطلاع‌يابي،  فرايند توليد علم، و نشر اطلاعات و بهره‌برداري از اطلاعات نمي‌شد، مطالعه آن اهميت چنداني نداشت؛ اماگرايش به استفاده از منابع الكترونيكي كه با استفاده از رايانه آماده‌سازي و ارائه شده است، به دلايل زيادي، رشد تصاعدي يافته است. اگرچه اين رخداد، به مفهوم مهجور يا حذف رسانه‌هاي چاپي نيست و نتيجه برخي مطالعات نشان مي‌دهد كه رونق منابع الكترونيكي موجب كاهش استفاده از كاغذ براي چاپ و نوشتن نشده است. از اين رو، تاكنون موضوع جايگزيني كامل نشر الكترونيكي به جاي چاپ، هيچگاه موجب نگراني جدي نشده و نشرالكترونيكي به عنوان يك امكان و ابزار نوين در كنار نشر سنتي يا چاپي پذيرفته شده است.
رونق نشر الكترونيكي، بيشتر مرهون توسعه عومل زيرساختي است كه پيشرفتهاي نوين در عرصه فناوري اطلاعات شتاب روزافزوني بدان داده است. بطوري‌كه عمر مفيد منابعي كه در حوزه نشر الكترونيكي منتشر مي‌شود بسيار كوتاه است. نشر الكترونيكي امكانات فراوان و فضايي تازه را در اختيار ناشران و توليدكنندگان اطلاعات قرار مي‌دهد كه در نشر چاپي دسترسي بدانها غيرممكن يا دست‌كم بسيار دشوار بود. در ميدان نشر، ناشران نشريات و كتابهاي مرجع بيش از ديگران در مسير نشر الكترونيكي حركت مي‌كنند. كيفيت اطلاعات و ساختار اين منابع به‌گونه‌اي است كه در همان ابتداي رونق نشر الكترونيكي، با استقبال اين ناشران مواجه شد. اكنون قلمرو نشر الكترونيكي بسيار گسترده‌تر شده و حتي وارد حوزه ادبيات داستاني و متون درسي نيز گرديده است.
با توجه به توانمندي رو به رشد در عرصه فناوري اطلاعات، توليدكنندگان اطلاعات نيز بخشي از توان مادي و فكري خود را به ذخيره اطلاعات در محيط الكترونيكي اختصاص داده‌اند و اين روند همچنان رو به رشد است. شيوه‌هاي نشر الكترونيكي،كه گاه به عنوان انقلاب در حوزه انتشار اطلاعات از آن ياد مي‌شود، نزد ناشران و توليدكنندگان اطلاعات، به تناسب نوع مطالبي كه توليد و منتشر مي‌كنند، متفاوت است. نوع استفاده يك ناشر متون دانشگاهي از نشر الكترونيكي با يك ناشر آثار كمك درسي يا يك ناشر مجلات الكترونيكي كاملاً متفاوت است.
به نظر مي‌رسد با دوري از هرگونه پيشداوري بايد با دقت و حتي وسواس بر اساس نياز، اقتضائات و زمينه‌هاي، موجود به‌سوي نشر الكترونيكي گام برداشت تا از افراط و تفريط در امان ماند. در هرحال، ضمن حفظ ارزش و اعتبار نقش رسانه‌هاي چاپي، نبايد جايگاه نشر الكترونيكي به عنوان يك مكمل غيرقابل‌ چشم‌پوشي براي رسانه‌هاي چاپي انكار شود.
اقبال توليدكنندگان اطلاعات و ناشران از نشر الكترونيكي براي تبديل نسخه‌هاي چاپي و خطي به نسخه‌هاي الكترونيكي، رابطه مستقيم با ميزان دانش و آگاهي آنان از فناوري نوين و ويژگيهاي آن دارد. آگاهي كافي آنان از حوزه نشر الكترونيكي، نه تنها ميزان ريسك اقتصادي آنان را در تصميم‌گيريها كاهش مي‌دهد، بلكه از بروز هرج و مرج در اشاعه اطلاعات و نشر منابع جلوگيري مي‌كند.

متن كامل